Locatie
Waterland-Oost, onderdeel van Waterland (NH). Gebieden: Kinsel en de Munt rondom het Kinselmeer en Aaën en Dieën, deelgebieden Verdeek, Molengouw en Smeerketel. Alle gebieden zijn onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) en in eigendom bij Staatsbosbeheer. Bekijk de verschillende deelgebieden van Waterland-Oost.
Looptijd
2021 -2026 Het project kent meerdere fases:
- 2021-2023: Onderzoek en schetsontwerp fase
- 2024: Opstellen definitief ontwerp, aanvragen vergunningen en aanbesteding
- 2024-2025: Uitvoering van de maatregelen in de periode juli-oktober (twee fases)
- 2026: Ontwikkelingsbeheer, reservejaar uitvoering
De maatregelen worden gefaseerd in een periode van twee jaar uitgevoerd. Zo is er elk jaar een deel waar rust is voor broedende vogels in het grasland. Tijdens de werkzaamheden behouden we ook voldoende geschikt leefgebied voor soorten zoals de ringslang en waterspitsmuis. Deze hebben voorkeur voor een beschut plekje langs een begroeide oever of stevige rietkraag.
Over Waterland-Oost
Waterland-Oost is een waardevol laagveenlandschap en weidevogelgebied in Laag Holland. De kwaliteit van het gebied staat steeds meer onder druk door aspecten als verdroging, verzuring, stikstofneerslag en slechte waterkwaliteit. Zowel voor de natuurwaarden (planten, dieren en vogels) als vanuit recreatief oogpunt is het cultuurhistorisch landschap het beschermen waard. Hier ervaart de bezoeker “laag Holland” met zijn soortenrijke graslanden, kwetsbare rietlanden en de bijbehorende vogels en dieren. De laatste jaren zien we dat de weidevogels zich concentreren in de veenweiden natuurgebieden. Des te belangrijker dat de omstandigheden in deze gebieden goed zijn. Behalve voor weidevogels zijn deze beschermde natuurgebieden ook belangrijk als overwinterings- en foerageergebied voor trekvogels. Daarnaast komen er bijzondere planten voor en andere fauna zoals de haas, rugstreeppad, Noordse woelmuis en kleine marterachtigen zoals hermelijn en wezel.
Weidevogelparadijs
Weidevogels zijn kritisch bij het kiezen van geschikte nestplek. Hun voortbestaan is alleen gegarandeerd als er gebieden zijn waar ze in alle rust kunnen broeden, zonder verstoring en predatoren. Maar ook moet er genoeg voedsel zijn voor de jonge kuikens, de pullen, om te kunnen uitvliegen. Dit moet allemaal beschikbaar zijn in een korte periode in het voorjaar. Daarom gaan we de omstandigheden voor weidevogels in Waterland-Oost verbeteren. Dat betekent herstel van een goede waterhuishouding in de sloten en op de percelen: het mag er lekker vochtig en nat zijn. Daarnaast worden de weilanden zo ingericht dat er voldoende structuur en variatie in vegetatie is.
Historisch veen
Laag Holland, en dus ook Waterland Oost is een historisch landschap. De veenbodem heeft zich hier eeuwenlang opgebouwd. Door het graven van watergangen is het gebied langzaam geschikt gemaakt voor landbouw. Het gevolg was dat het gebied droger werd, het veen oxideerde en hierna de waterstand weer verlaagd werd. Er is sprake van bodemdaling en uitstoot van CO2. Door werkzaamheden als dichten van lekken, hoog zomerpeil en water vasthouden in greppels, behouden we het cultuurhistorisch laagveenlandschap met een nat en open karakter. Ook stopt het proces van bodemdaling en ontstaan de juiste condities voor grassen en kruiden die op vochtig grasland kunnen groeien. De weidevogels, insecten en andere diersoorten profiteren hier weer van.
Werkzaamheden in het veld
Om de situatie te verbeteren worden de volgende maatregelen genomen:
- Aanpassen van de greppels: Deze maatregel voorkomt het uitdrogen van de percelen in de zomer. Ook komt er meer ruimte voor kruiden met bloemen waaronder de jonge pullen kunnen schuilen en insecten zoeken;
- Herstel waterbeheer: Een juiste waterstand is belangrijk voor de weidevogels. Naast het inlaten van water uit het Goudriaankanaal moet ook overtollige neerslag het gebied uit. De pompen zijn oud en versleten en hebben vaak een storing. Meerdere damwanden lekken. Dit gaan we herstellen. Het waterpeil in de sloten zelf wordt niet gewijzigd;
- Herstel van kades en verbeteren paden: Op sommige plekken zijn de kades te laag. Ingelaten water stroomt over het land direct weer naar een sloot met een lage waterstand. We verhogen de kades. Voor het beheer, deels uitgevoerd door boeren uit de omgeving, leggen we op de beheerpaden waar vaak machines rijden een halfverharding neer. Zo veroorzaakt het beheer minder schade aan het gebied;
- Verhogen biodiversiteit: Het aantal planten, insecten en dieren gaat omhoog als de juiste omstandigheden hiervoor aanwezig zijn. Dit gaat om meer natuurvriendelijke oevers en verschraling van enkele percelen, zodat planten, insecten en dieren die van nature in Waterland horen ook hun plek hier behouden;
- Oeverbescherming: Bij stevige wind veroorzaken de golven op het Kinselmeer veel schade. Juist op de oevers zijn er kleine stukjes met veenmosrietland die het beschermen waard zijn. Door een oeverbescherming (natuurvriendelijk of door een beschoeiing) voorkomen we afslag en behouden we het gebied.
Toekomstig beheer
Op hoofdlijnen verandert er weinig aan het beheer. Staatsbosbeheer blijft samenwerken met de boeren. Net als nu is dit natuurinclusief in de vorm van mozaïekbeheer en maaibeheer van oevers, met beperking t.a.v. beweiden en bemesting. Door verbeteren van rijroutes en aanleg van verharde paden kan graslandbeheer beter plaatsvinden.
Samenwerking
Deze herstelwerkzaamheden zijn onderdeel van het gebiedsplan Laag-Holland waarin het Rijk, provincies, gemeenten, waterschappen, maatschappelijke organisaties en terreinbeheerders samenwerken. Dit om een economisch vitaal, leefbaar en ecologisch duurzaam platteland in stand te houden. Projecten worden gefinancierd door het rijk met cofinanciering van de provincie Noord-Holland.
Meer informatie
