We krijgen regelmatig vragen over de manier waarop Staatsbosbeheer het bos beheert. In verschillende media verschijnen berichten en opiniestukken over ons bosbeheer. Vaak met terugkerende misvattingen. Bijvoorbeeld dat Staatsbosbeheer bos kapt om geld te verdienen of dat er gestuurd wordt op eenvormige naaldbossen voor houtproductie. Er wordt wel eens gesuggereerd dat Staatsbosbeheer niet goed zorgt voor zijn bossen. We vinden dit jammer en niet terecht. Maar er schuilt ook iets moois in. Het toont grote betrokkenheid bij bos en bomen. Een betrokkenheid die wij niet alleen delen, maar misschien nog wel sterker voelen dan anderen. We hebben de bossen nota bene zelf geplant, verzorgd en op zien groeien.
Bosbeheer is lange termijn denken
De zorgen over het klimaat en de biodiversiteit zijn terecht. Dit heeft een grote impact op Nederland en het bos. Maar het bos biedt ook een deel van de oplossing. Dat is de inzet van de nieuwe Nationale Bossenstrategie: door veel nieuw bos aan te planten en door het bestaande bos zo te beheren dat het klaar is voor de toekomst, waarin het aan veel maatschappelijke behoeften van de huidige- en toekomstige generaties moet voldoen. Een kwestie van lange termijn vooruitkijken dat bosbeheerders nu eenmaal in de genen zit.
De bossen van Staatsbosbeheer
40% van onze bossen zijn de natuurbossen, waar het beheer volledig gericht is op de natuur. In 60% van de bossen zijn natuur en biodiversiteit belangrijke doelen, gecombineerd met verantwoord uitgevoerde houtoogst. En weet:
•De Nederlandse bossen worden altijd, maar zeker nu, druk bezocht en gewaardeerd door een groot deel van de Nederlandse bevolking.
•Bos is één van de weinige natuurtypen die er qua natuurkwaliteit op vooruit gaat (Bron: Compendium van de Leefomgeving van CBS, PBL, RIVM en Wageningen UR).
•Het Nederlandse bos wordt goed beschermd, houtoogst vindt onder strikte voorwaarden plaats en staat onder kritisch toezicht. Zo wordt ons bosbeheer al jaren positief beoordeeld door het strengste wereldwijde onafhankelijke keurmerk voor duurzaam bosbeheer: FSC®.
Misverstanden: geld
Geld is, in tegenstelling tot wat regelmatig beweert wordt, nooit onze drijfveer. Het is een deel van onze opdracht om bij te dragen aan de productie van hernieuwbare grondstoffen. Elke Nederlander gebruikt gemiddeld 1 kubieke meter hout per jaar. Zoals de tafel waaraan u zit, of de krant die u leest. Staatsbosbeheer levert hiervan slechts 3%. Zo’n 90% van het Nederlandse houtgebruik wordt geïmporteerd.
Wij vinden het onze opdracht om ruim binnen de grenzen die de natuur zelf aangeeft deze bijdrage te blijven leveren. Het bos geeft namelijk zelf aan hoeveel hout er geoogst kan worden. Nooit de markt. Illustrerend hiervoor is dat wij na 3 zeer droge zomers, met weinig groei en toegenomen kwetsbaarheid, minder oogsten. Terwijl juist nu de vraag groot is en de prijzen hoog zijn. Duurzaam beheer en zorgen voor veerkrachtig bos staan altijd voorop.
Kleinschalig bosbeheer
We zien ook veel pleidooien voor kleinschalig bosbeheer. Een pleidooi dat wij ondersteunen. Staatsbosbeheer is óók niet voor grootschalige kap. Ons bosbeheer is de afgelopen jaren veel kleinschaliger geworden, wat wordt onderschreven door de Wageningen Universiteit (Mohren en Den Ouden). We zijn terughoudender met het omvormen van bos naar andere natuur en planten bij eventueel bosverlies nieuwe bomen terug. Maar soms is het nodig om een groep van enkele bomen tot maximaal een halve hectare te kappen, om zo een nieuwe generatie bomen de kans te geven zich te ontwikkelen. Een aantal boomsoorten heeft deze ruimte nodig om tot geslaagde verjonging te komen.
Diversiteit
De opvallendste misvatting is wellicht dat Staatsbosbeheer zou sturen op meer eentonige naaldbossen, puur voor houtproductie. Het tegendeel is waar. Dat deden we 120 jaar geleden. De toen aangeplante monoculturen maken we al decennia gevarieerder door de aanplant van meer loofbomen. En ook in onze nieuwe bossen gebruiken we zo veel mogelijk boom- en struiksoorten. In het bos van het Limburgse Waterbloem wel 16 verschillende soorten. En dit is geen uitzondering, maar exemplarisch voor de grote diversiteit die we nastreven.
Klimaat
Het bos is belangrijk voor het klimaat; bomen leggen CO2 vast en houden het uit de atmosfeer. Vaak horen we dat die CO2 bij het kappen van een boom direct weer vrijkomt. Dat klopt niet. Ook na de kap van een boom blijft de koolstof gewoon opgeslagen in het hout. Bij duurzaam gebruik van het hout, dus bijvoorbeeld in de huizenbouw, vloeren of meubelen, zelfs vele decennia. En op de plek van de gekapte boom groeien weer nieuwe, waardoor er per saldo zelfs méér CO2 wordt vastgelegd.
Nuance
De veelgebruikte leus ‘kappen met kappen’ is kort en krachtig, maar te simplistisch voor het Nederlandse bos. Dit verdient nuance. Er zal altijd gekapt en geplant worden in de Nederlandse bossen. Maar altijd met grote zorgvuldigheid en vakmanschap waar we trots op zijn.
