De Schutkooi
Midden in het Maasheggengebied bij Boxmeer, in de uiterwaarden van de Maas ligt het boerderij de Schutkooi van Eric Lamers. Hij pacht 27,4 van zijn 80 hectare grond van Staatsbosbeheer. De gronden worden vlindervriendelijk beheerd, door ieder jaar andere stroken op de gepachte weilanden over te laten staan. Een Avonturenbos, schaapskudde, kleinvee en een bijenvolk maken het erf aantrekkelijk voor kinderen. De vlinderroute start op het erf en wordt zowel recreatief als wetenschappelijk gebruikt. Lamers heeft de wens om de melk die ze produceren te verkopen via eigen kanalen onder de naam Maasheggenmelk. Uniek is het mobiele melksysteem, waarmee vanaf volgend jaar de koeien in de wei worden gemolken. Hierdoor ontstaan er geen koeienpaden én biedt het een extra beleving voor recreanten. Tenslotte zet Lamers zich sterk in voor gebiedskringloop, waarbij veel aandacht is voor het bodemleven.
Heining & Hoef
Biologisch natuurboerderij en landgoed Heining & Hoef bezit, pacht en beheert weidevogelpercelen in de Lage Vuchtpolder. Het is een door hogere zandruggen omsloten laagveenpolder ten noorden van Breda. Ondernemer Emiel Anssems is al sinds 2003 pachter van Staatsbosbeheer; op dit moment pacht hij 46 van zijn 114 hectare. Hij houdt op extensieve wijze brandrode runderen en ossen, schapen en varkens, zodat het gras in de natuurpercelen kort blijft. De teelt van biologische gewassen voorziet het eigen vee van voer voor de winter. De bloemrijke akkerranden trekken legio insectensoorten aan, en daarmee ook vogels. Verder verkoopt het bedrijf het eigen biologische vlees aan huis en produceert het zijn eigen olie van Huttentut en zonnebloemen. De perskoek van de olieproductie wordt gebruikt als krachtvoervervanger.
Heinig & Hoef streeft er de komende jaren naar om de kringloop op het bedrijf zoveel mogelijk sluitend te krijgen. Dat doen ze door de teelt van eigen krachtvoer en stro voor de potstal.
Provincie
Natuurinclusieve landbouw is ook speerpunt van het provinciebestuur, omdat het een bijdrage levert aan meerdere provinciale doelen. Elies Lemkes-Straver, gedeputeerde Landbouw, Voedsel en Natuur: “De boer die natuur integreert in de bedrijfsvoering draagt vaak bij aan verduurzaming van de voedselketen, maar ook een betere water- en bodemkwaliteit en meer biodiversiteit. Daar plukken zij ook zelf de vruchten van. Daar komt nog eens bij dat natuurinclusieve bedrijven voor een aantrekkelijker landschap zorgen met een hogere recreatieve waarde, waar we dus allemaal van kunnen genieten.”
Experimenten
In samenwerking met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) startte Staatsbosbeheer in 2018 een meerjarig project met als doel 40 experimenten te realiseren om boeren te helpen over te schakelen naar natuurinclusieve landbouw. Kern daarbij is dat Staatsbosbeheer zijn grondpositie inzet. In totaal heeft Staatsbosbeheer 50.000 hectare grasland in eigendom.
Het mes snijdt aan twee kanten: Als een boer overstapt op natuurinclusieve landbouw heeft hij - om rendabel te kunnen opereren - méér grond nodig. Die extra natuurgrond kan hij op verschillende manieren pachten van Staatsbosbeheer. In ruil daarvoor wordt met de boer afspraken maakt over activiteiten die de natuurinclusieve agrarische bedrijfsvoering ondersteunen en tegelijkertijd de biodiversiteit op al zijn landbouwgrond vergroten. Met als resultaat dat de biodiversiteit op boerengrond in de buurt van natuurgebieden van Staatsbosbeheer kan toenemen.
Er zijn inmiddels overeenkomsten getekend met boeren in Reeuwijk, Delfgauw en Brandwijk (Zuid-Holland), Woerdense Verlaat en Tienhoven (Utrecht), Arrien (Overijssel), Leutingewolde (Drenthe), Oene (Gelderland) en nu dus ook twee in Noord-Brabant.
