5 klimaatslimme bomen

03 november 2023
Bosbeheer
Leestijd 3 minuten

In de toekomst krijgen we vaker te maken met periodes van o.a. droogte en stormen. Om onze bossen weerbaarder te maken tegen het veranderende klimaat, onderzoeken we welke bomen ons daarbij kunnen helpen.

Tamme kastanje met stekelige bolsters

Gevarieerd bos is het beste bestand tegen klimaatverandering

Een gevarieerd bos waarin ook klimaatslimme soorten staan, is het beste bestand tegen klimaatverandering. Daarvoor kijken we naar zowel inheemse soorten als in het Nederlandse bos reeds ingeburgerde boomsoorten. En we introduceren, op kleine schaal en na zorgvuldige screening, ook een paar nieuwe soorten. Maak kennis met vijf klimaatbestendige bomen.

Tamelijk tamme kastanje

De tamme kastanje (Castanea sativa), wie kent ‘m niet? De tamme kastanje is een loofboomsoort die behoort tot de napjesdragersfamilie (Fagaceae). Een napje is in dit geval de stekelige bolster die de kastanjes beschermt. Het natuurlijke verspreidingsgebied van de tamme kastanje ligt rond de Middellandse Zee. Het is niet voor niets een droogtetolerante boom. Toch komt de kastanje al lange tijd in Nederland voor. Aangenomen wordt dat de soort al door de Romeinen in Nederland is geïntroduceerd. Een fijne bijkomstigheid is het duurzame, harde hout dat de tamme kastanje produceert. In Nederland kan een tamme kastanje zeker 30 meter hoog worden.

Ratelpopulier en wintereik (foto: Willem van Kruijsbergen)

De populaire ratelpopulier

De ratelpopulier (Populus tremula) ken je misschien ook onder de naam trilpopulier of esp. Bij een klein zuchtje wind beginnen de blaadjes van deze inheemse boom al te ratelen, eh... ritselen. Het is een loofboom die redelijk goed tegen de droogte kan. Deze populier is een pioniersboomsoort bij uitstek. Het strooisel is snel afbreekbaar en bevordert de beschikbaarheid van voedingsstoffen in de bodem. De ratelpopulier is een geliefde nestboom voor spechten en een voedzame hap voor bevers en levert o.a. daarmee een bijdrage aan de biodiversiteit. Het is ook een van de meest verspreide boomsoorten ter wereld.

Wat een wintereik(el)

De wintereik (Quercus petraea) behoort, net als de tamme kastanje, tot de napjesdragersfamilie. Een napje beschermt in dit geval de eikel. Het is een inheemse boom, een soort die van nature voorkomt in ons land. De wintereik komt op veel kleinere schaal voor dan de zomereik. Je kunt de wintereik herkennen doordat de bladeren op een steeltje staan, terwijl de bladeren van de zomereik nauwelijks een herkenbaar steeltje hebben. De wintereik is interessant voor houtproductie en biodiversiteit. Hij biedt een huis aan enkele honderden insectensoorten. Daarnaast kan de wintereik redelijk tegen droogte.

Gewone zilverspar (foto: Jan van der Straaten) en elsbes (foto: Dirk Hilbers)

(Buiten)gewone zilverspar

De gewone zilverspar (Abies alba) is een naaldboomsoort uit de dennenfamilie (Pinaceae). De boom vormt een penwortel van enkele meters diep. Daarmee is de boom heel goed in de bodem verankerd en daarmee goed bestand tegen storm. Tegelijkertijd verbetert de gewone zilverspar het watervasthoudend vermogen van de bodem. De boom kan ook goed tegen droogte, beter dan bijvoorbeeld de fijnspar én is interessant voor houtproductie.

Wilkommen, elsbes!

De elsbes (Sorbus torminalis) is niet inheems bij ons, maar wel bij onze buren in Duitsland. De soort wordt beetje bij beetje geïntroduceerd in de Nederlandse bossen. Het is een interessante toevoeging voor onze bossen omdat de boom goed tegen droogte kan én bestand is tegen storm dankzij een breed en diep wortelstelsel. De elsbes draagt bij aan de biodiversiteit. Dat uit zich onder andere in goed afbreekbaar strooisel dat bijdraagt aan bodemverbetering. De bloemen van de elsbes trekken veel insecten aan en zijn een belangrijke bron van nectar voor bijvoorbeeld bijen. In de winter dienen de bessen als voedsel voor vogels en zoogdieren.