Locatie
Bossche Broek, Groene Woud (Noord-Brabant).
Looptijd
2021-2029.
Water uit de bodem
In het Bossche Broek komt water vanuit de bodem omhoog. Regenwater dat kilometers verderop, in hoger gelegen gebieden valt, stroomt via ondergrondse waterstromen richting de Maas. In de omgeving van ’s-Hertogenbosch komt dit grondwater aan de oppervlakte. Water wat uit de bodem omhoog komt noemen we kwelwater. Dit kwelwater is van bijzondere kwaliteit, het is zeer mineraalrijk. Een aantal jaar terug zijn in het Bossche Broek sloten gedempt en stuwen geplaatst. Zo houden we het kwelwater vast en wordt het niet meer versnelt afgevoerd. Er komt echter nog onvoldoende kwelwater omhoog. Daarom zijn er nieuwe maatregelen nodig om de hydrologie in het gebied verder te herstellen.
Werkzaamheden 2024
In 2024 vinden een aantal werkzaamheden plaats in het Bossche Broek. Door de ontwikkelingen in het natuurherstel wordt het Bossche Broek natter en zijn er aanpassingen aan de paden en recreatievoorzieningen nodig. De werkzaamheden zijn nodig om de toegankelijkheid van het Bossche Broek te blijven waarborgen. Tevens worden maatregelen genomen om de bijzondere natuur in stand te houden.
- Ophogen fietspad Sterrebosweg (uitvoering gemeente ’s-Hertogenbosch van sept-okt 2024)
Delen van de Sterrebosweg, het fietspad door het Bossche Broek, worden opgehoogd. Zo blijft het fietspad toegankelijk terwijl de hooilanden natter worden. Het nieuwe fietspad behoudt dezelfde ligging en afmeting. De kwetsbare planten in de bermen worden vooraf uitgegraven en in de hooilanden uitgezet.
- Uitbreiding leefgebied grote modderkruiper door aanleg plas-dras zone (uitvoering Staatsbosbeheer van sept - nov 2024)
Een aantal watergangen zijn leefgebied van de grote modderkruiper. De aanliggende sloten krijgen flauwe oevers met plas-draszones. Zo vergroten we het leefgebied voor deze vis.
- Verwijderen oeverbegroeiing voor exotenbestrijding (uitvoering Staatsbosbeheer winter 2024-2025)
In een aantal watergangen zit de waterplant de grote waternavel. Deze plant is een invasieve exoot en bedreigt bijzondere en kwetsbare planten en dieren. Om de plant te kunnen bestrijden is het voor Waterschap De Dommel noodzakelijk om goed bij de oeverranden te kunnen werken. Het riet in de oeverbegroeiing wordt verwijderd. De elzenstruweel blijft in groepen op verschillende plekken langs de oever staan.
- Reguliere maaibeurt van de hooilanden en schonen van de sloten (najaar 2024).
Bekijk de maatregelen op de kaart.
Vasthouden kwelwater en monitoring grondwater
Door het waterpeil in de Zuiderplas te verhogen, loopt er minder kwelwater naar de plas toe, en stroomt er meer kwelwater richting het Bossche Broek. Dat is goed nieuws voor de planten die goed groeien op de vochtige hooilanden van het Bossche Broek. En voor de vogels die voedsel vinden in de drassige bodem. Daarnaast is gekeken of er een effect is op de grondwaterstand in de omgeving. Uit studies blijkt dat er geen effect (natschade) op de nabije omgeving te verwachten is, als gevolg van de hogere grondwaterstanden.
Vanuit zorgplicht en zorgvuldigheid worden de komende acht jaar de grondwaterstanden nauwkeurig bijgehouden. Dit gebeurt op verschillende plekken in de stad, langs de A2 en in het Bossche Broek. De grondwaterstanden worden continu gemeten en jaarlijks geanalyseerd door een expertisebureau. De meetgegevens hebben tot doel de daadwerkelijke effecten van de (stuw)peilverhoging van de Zuiderplas op de grondwaterstanden en het kwelwater in beeld te brengen. Zo krijgen we een duidelijker beeld hoe het watersysteem van het Bossche Broek nu precies werkt.
In de afgelopen drie jaar is het peil van de Zuiderplas met 15 cm verhoogd (3 x 5 cm per jaar). Beoogd is het waterpeil in nog 5 stappen van 5 cm per jaar te verhogen. Jaarlijks wordt samen met de partners besloten over een volgende stap in de peilverhoging.
Bossche Broek komt tot leven
De komende jaren zie je het Bossche Broek steeds een beetje veranderen. De bloemen in de hooilanden worden uitbundiger. Een schakering van geel en roze, naar blauwe en witte tinten. Er groeien planten met vreemde namen zoals echte koekoeksbloem, veenpluis, moeraskartelblad, blauwe knoop en grote pimpernel. De bruine kiekendief heeft hier sinds twee jaar zijn jachtvelden. In de zomer kun je hem laag over de hooilanden zien vliegen op zoek naar voedsel. Op de hooilanden vliegen graspiepers, watersnip en in de rietkragen hoor je de karekiet zingen. De waterviolier bloeit weer in de slootjes en de vis de grote modderkruiper vindt hier zijn thuis. Het slootwater kleurt rood, het is een aanwijzing van mineraalrijk (ijzer) kwelwater.
Recreatie en natuurwaarden
Het Bossche Broek is sterk verbonden met ’s-Hertogenbosch en een belangrijk uitloopgebied van de stad. Recreatie en natuur gaan hier hand in hand. Door de ontwikkelingen in het natuurherstel zijn er echter een aantal maatregelen nodig om de toegankelijkheid van het Bossche Broek te blijven waarborgen. Het gebied wordt natter, daarom doen we aanpassingen aan de paden en recreatievoorzieningen.
Samenwerking
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door Provincie Noord Brabant. Provincie Noord-Brabant, gemeente ‘s-Hertogenbosch, Rijkswaterstaat, Waterschap De Dommel en Staatsbosbeheer werken nauw samen in dit project. De herstelmaatregelen zijn gericht op het in standhouden en versterken van habitattypen en doelsoorten in dit Natura 2000-gebied.
