Staatsbosbeheer werkt aan herstel en verbetering van de kwaliteit van drie karakteristieke vennen op de Veluwe met financiering van Provincie Gelderland en in samenwerking met diverse betrokkenen. De maatregelen moeten de vennen weer sterker maken.
Locatie
Watersemeertje bij Garderen, vencomplex Zandenbos bij Nunspeet, Kootwijkerveen bij Nieuw Millingen, Veluwe.
Looptijd
2018-2025; het project kent meerdere fases:
najaar 2022: na onderzoek en overleg zijn herstelplannen opgesteld, waarvan het eerste deel is uitgevoerd.
najaar 2023/begin 2024: tweede deel van de uitvoering.
najaar 2024: het laatste werk bij het Kootwijkerveen.
Herstel vennen
De oevers van de vennen groeiden dicht en er stond veel begroeiing omheen. Door begroeiing rond de vennen weg te halen ontstaat er een positief effect op de waterkwaliteit en het waterniveau in- en rond het ven. Daar zijn veel bijzondere planten en dieren afhankelijk van, bijvoorbeeld een aantal libellensoorten: maanwaterjuffer, venwitsnuitlibel, venglazenmaker. Maar ook amfibieën zoals heikikker, vlinders zoals het heideblauwtje en veel zeldzame planten als beenbreek dreigen te verdwijnen door mineralisatie en verdroging van veen- en venoevers. Het water in het ven, de flora en de fauna vormen namelijk een samenhangend natuurlijk systeem.
Kootwijkerveen en natuurcorridor Kootwijkerveen - Nieuw Milligsche Zand
Aan de oostzijde van het Kootwijkerveen zijn de maatregelen voor venherstel in december 2022 afgerond. Hier zijn op 6 ha bomen verwijderd, is er strooisel weggehaald en zijn wandelpaden verlegd.
Het venherstel aan de westzijde van Kootwijkerveen en het maken van de natuurcorridor kon lange tijd nog niet worden uitgevoerd vanwege onderzoek door de gemeente Apeldoorn naar niet-gesprongen explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Vanaf juli tot in het najaar van 2024 wordt door gemeente Apeldoorn in samenwerking met Staatsbosbeheer het veldonderzoek en eventuele ruiming van de niet-gesprongen explosieven uitgevoerd. Daarvoor worden bomen en struiken verwijderd, in overeenstemming met de opvolgende maatregelen voor venherstel en het maken van de natuurcorridor.
Later in het najaar van 2024 is de resterende uitvoering voor venherstel en het maken van de natuurcorridor gepland. Dit bestaat ook hier met name uit het weghalen van grotere bomen en het plaatselijk weghalen van strooisel, het verleggen van een aantal wandelpaden, het dempen van een sloot en het opbrengen van heidemaaisel. De natuurcorridor Kootwijkerveen - Nieuw Milligsche Zand verbindt twee leefgebieden. Via de corridor kunnen de verschillende diersoorten, zoals insecten en reptielen, makkelijker van het ene gebied naar het andere gebied trekken. De corridor zal straks met name bestaan uit heide, grassen en struiken. De nu bestaande jeneverbesstruwelen blijven zorgvuldig gespaard.
De werkzaamheden aan de westzijde van het Kootwijkerveen zijn nog niet uitgevoerd. Gemeente Apeldoorn is hier nog bezig met onderzoek naar niet gesprongen explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. De verbindingszone die wordt gemaakt tussen het Kootwijkerveen en het Nieuw Millingense zand, verbindt twee leefgebieden van adders en andere dieren. Deze zone ligt in munitieverdacht gebied en kan dus nog niet worden aangelegd.
Watersemeertje
Bij het Watersemeertje zijn de maatregelen in december 2022 afgerond. Er is weer de nodige ruimte voor de bij het ven en oevers levende flora en fauna; het leefgebied rond het ven is hersteld.
Zandenbosvennen
Het herstelwerk rond de Zandenbosvennen is klaar. In mei 2024 vierden we met de gedeputeerde, wethouder en andere betrokkenen de oplevering van het werk. Het is nu aan de natuur om kansen weer op te pakken.
Met een klankbordgroep uit de omgeving en met diverse betrokkenen en specialisten werd een aangepast herstelplan gemaakt. In dit nieuwe plan is zorgvuldiger gekeken naar de cultuurhistorie van het gebied en de belangen van de omwonenden. In het nieuwe plan wordt minder bos gekapt, blijven meer rododendrons gespaard en worden een aantal wandelpaden verlegd in plaats van afgesloten. Bent u benieuwd naar de uitkomsten? Neem dan een kijkje op de pagina: Natuurherstel Zandenbosvennen.
Honden mogen in de toekomst niet meer in de Zandenbosvennen zwemmen, omdat dit de plantengroei en het dierenleven verstoord. Daarnaast graven honden vaak gaten in de oevers, waardoor de vennen lek kunnen raken. Als compensatie hiervoor wordt in december 2022 aan de oostzijde van het Zandenbos (bij het tunneltje naar de Zandenplas) een spartelvijver voor honden ingericht, zodat honden in het Zandenbos toch lekker het water in kunnen.
Overige vennen
We onderzoeken ook diverse andere vennen op de Noord- en Zuid-Veluwe op maatregelen die ten goede komen van de waterhuishouding en maken we de oevers vrij van jonge bomen.
Natura 2000
De vennen en hun oevers op de Veluwe zijn bijzonder soortenrijk door de waterkwaliteit. Dat moet behouden blijven. De ecologische kwaliteit van de bovenstaande vennen is op de Veluwe zeer zeldzaam geworden.
Samenwerking
Het herstel en behoud is in opdracht van en financiering door de provincie Gelderland en ministerie van LNV. Bekijk onderstaande video van de provincie Gelderland over vennen en beken.
