Impuls voor een gastvrije, culturele buitenplaats Elswout
Elswout is een goed bewaarde 17e-eeuwse buitenplaats van ruim 65 hectare groot. Vanwege haar cultuurhistorische waarde is Elswout aangewezen als Rijksmonument. Staatsbosbeheer wil Elswout ook op de lange termijn veiligstellen. Gebouwen op de buitenplaats hebben of krijgen een nieuwe functie, zodat deze niet verloren gaan. Lees meer over de werkzaamheden die hierbij horen.
Locatie
Buitenplaats Elswout ligt in Overveen, in de gemeente Bloemendaal, provincie Noord-Holland. Bijna 4 eeuwen historie met vele verschillende bewoners hebben van Elswout een bijzondere plek gemaakt. In het park tref je naast de monumentale gebouwen veel wandelpaden, vijvers, vaarten, bruggen en diverse folies aan. Ook maakt het deel uit van het Natuurnetwerk Nederland, is het grotendeels aangewezen als Natura 2000-gebied en vormt het onderdeel van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland.
Looptijd
2021 en 2022: uitwerken van de plannen en doorlopen van de benodigde uitgebreide planologische procedures en vergunningen. Er wordt gestart met de ontwikkeling van de modelboerderij, werkschuur en het parkeren. Projecten die gelijk kunnen starten pakken we ook direct op.
2025: afronding.
Behoud door ontwikkeling
Om de toekomst van Elswout met zijn unieke natuurwaarden, markante geschiedenis en cultuurhistorische parels op lange termijn veilig te stellen is ontwikkeling noodzakelijk. Staatsbosbeheer heeft een nieuwe koers uitgezet in de visie ‘Gastvrije culturele buitenplaats vol natuur en beleving’. De buitenplaats blijft dicht bij haar kernwaarden zoals cultuurhistorie, natuur, landschappelijke variëteit en kwaliteit, openbaarheid en rust. Deze visie op de ontwikkeling van Elswout is integraal vertaald naar de kwaliteit van het landschap, met balans tussen natuur en cultuur. Staatsbosbeheer gaat de leegstaande en gerestaureerde monumenten weer een rol van betekenis geven op de buitenplaats. Opbrengsten uit de verhuur komen ten goede aan het beheer en onderhoud van de buitenplaats en de natuur. Hierdoor wordt het mogelijk om extra te investeren in de bijzondere natuur- en cultuurhistorische waarden; zoals het herstel van de moshellingen, botanisch graslandbeheer en een educatief programma.
Gebouwen krijgen tweede leven
De leegstaande gebouwen komen weer tot leven doordat ze een nieuwe eigentijdse functie krijgen. De prachtig gerestaureerde Modelboerderij krijgt na jaren leegstand een nieuwe rol op de buitenplaats als restaurant met maximaal 10 B&B-kamers. In een koetshuis wordt een huiskamer van Elswout gerealiseerd, een gezellig startpunt voor rondleidingen, historische informatie en openbare toiletten. Staatsbosbeheer (kantoor, werkschuur en opslaglocatie) verhuisd zelf van Elswout naar Duinlusthoek. Deze vrijkomende ruimtes worden dan verhuurd met een vergelijkbare functie. Toekomstige huurders voor de gebouwen worden geworven in een openbaar traject met duidelijke voorwaarden. Staatsbosbeheer blijft eigenaar om het monumentale karakter te bewaken, de samenhang te bewaren en alles in goede banen te leiden.
Versterken natuur, cultuur & beleving
Er komt meer aandacht voor de historie van Elswout, de markante oud-bewoners en planten en dieren door betere informatievoorziening, beleef/educatieve wandeling én een informatiepunt in het koetshuis. In het hart van de buitenplaats is ruimte voor sfeervolle recreatie zoals picknicken, yoga en kleinschalige muziek- en theaterprojecten. Dit draagt bij aan de beleving van de buitenplaats. Ook worden er verschillende projecten uitgevoerd voor de versterking van de natuur- en cultuurhistorische waarden zoals herstel van de vele monumentale bruggen, follies, paden en lanen, maar ook om aanplant van nieuwe, klimaatbestendige bomen, herstel van de moshellingen, botanisch beheer van de graslanden en het verbeteren van vleermuisverblijfplaatsen. Alles in balans zodat het op Elswout voor iedereen blijvend genieten is in de sfeer van weleer.
Ontvangst en parkeren anno nu
De entree naar Elswout is nu onoverzichtelijk omdat er veel verkeerstromen samenkomen. Staatsbosbeheer kiest voor verplaatsing van de auto-inrit naar de Zijweg. De huidige parkeerplaats wordt groener ingericht en er komt een kleinere extra parkeerplaats naast de boerderij. Ook wordt het aantal fietsparkeerplaatsen verdubbeld en komen er elektrische laadpunten. Er komt geen nieuwe afslag van de Elswoutslaan. Met gemeente, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en ondernemers van Elswout wordt gezocht naar een passende oplossing voor bereikbaarheid voor leveranciers en hulpdiensten, zodat de tijdelijke weg met rijplaten ook kan worden verwijderd en teruggegeven aan de natuur en het park.
Samenwerking
Bij deze koers werkt Staatsbosbeheer nauw samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, provincie Noord-Holland en gemeente Bloemendaal. We betrekken omwonenden, bewoners en ondernemers bij deze transformatie. Bij de uitvoering van beheer, onderhoud en rondleidingen worden we geholpen door vrijwilligers, reclassering en sociale participanten. Deze maatschappelijke rol van Elswout gaan we verder uitbreiden en bestendigen, ook door samenwerkingen aan te gaan met lokale organisaties en ondernemers.
