"Dankzij deze collega's krijgen we meer voor elkaar"

Winst voor mens en natuur

Bij Staatsbosbeheer werken meerdere teams van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt via Binnenwerk (zie kader). Binnenwerk zorgt binnen de overheid voor zinvol werk voor deze mensen. Staatsbosbeheer-boswachter Jan van Veen in Zeewolde heeft ervoor gezorgd dat een Binnenwerkploeg per 1 september in Flevoland startte. “De samenwerking met Binnenwerk is echt een win-winsituatie”, vertelt hij. “Enerzijds is er de maatschappelijke kant: we bieden mensen met een arbeidsbeperking zinvol werk, waardoor ze zich onderdeel voelen van de samenleving, zich kunnen ontwikkelen en zelfvertrouwen opbouwen. Heerlijk om te zien hoe deze mensen opbloeien en steeds meer in hun mars hebben. De medewerkers krijgen vanuit Binnenwerk ook cursussen, bijvoorbeeld bosmaaien of motorzagen. Sommigen volgen inmiddels zelfs de opleiding Bos- en Natuurbeheer. De één kan meer dan de ander, maar iedereen kan een rol vervullen die bij hem of haar past.”

Onmisbaar

Aan de andere kant zijn de Binnenwerkmedewerkers helpende handen die onmisbaar zijn in de uitvoering van beheer- en onderhoudswerkzaamheden. “Met behulp van deze collega’s krijgen we dingen voor elkaar die anders niet lukken”, legt Jan uit. “In gebieden met monoculturen bijvoorbeeld, daar zorgen de letterzetter en essentaksterfte voor bossterfte. Om die bossen klimaat- en toekomstbestendig te maken, planten we verschillende boomsoorten terug. Een gebied met jonge aanwas heeft echter veel verzorging nodig; een taak die de Binnenwerkcollega’s goed aankunnen. Ze zorgen bijvoorbeeld dat er geen soort gaat overheersen of plaatsen hekken om grote grazers weg te houden.” Als bezoeker van Staatsbosbeheergebied heb je er ook baat bij. Jan: “Doordat we meer medewerkers buiten hebben lopen, kunnen we sneller acteren op ad-hoc-situaties. Zoals gedumpt afval, een kapotte paal, een missend bordje of het plaatsen van nieuwe banken. De Binnenwerkers kunnen er snel mee aan de slag. Zou je hiervoor een aannemer inzetten, dan is dat vrij kostbaar, gaat er veel tijd overheen en is er langer sprake van eventuele overlast.”

Zichtbaarder in de natuur

Ook boswachter Kees Boxhoorn – eveneens in Zeewolde - is zeer te spreken over de voordelen voor beide partijen. “Je ziet gewoon dat ze het naar hun zin hebben. Ze kunnen zich nuttig maken en voelen zich gewaardeerd. In Zeewolde zijn er normaal gesproken drie Staatsbosbeheermedewerkers die beheerswerkzaamheden uitvoeren in een gebied van 4000 hectare. Door hulp van de Binnenwerkploeg krijgen we veel meer voor elkaar en zijn we zichtbaarder in de natuur.”

De kringloop in stand

Kees adviseert over beheerwerkzaamheden in Zeewolde en Jan zorgt dat de klussen die de Binnenwerkers kunnen oppakken in hun werkmap terechtkomen. “Terugkerende beheerwerkzaamheden zijn bijvoorbeeld het verwijderen van opslag – jonge boompjes – rondom poelen en op vochtige hooilandjes. Dit soort kleinschalig, handmatig beheerwerk zorgt ervoor dat ook bijzondere planten de gelegenheid krijgen om te groeien. Daar komen bijzondere insecten op af en die trekken reptielen aan die op hun beurt weer roofvogels aantrekken. Zo houden we de kringloop in stand en dat begint allemaal bij de eerste slag die de Binnenwerkers maken.”
De Binnenwerk-ploeg speelt ook een rol in de bestrijding van invasieve exoten. “De reuzenbereklauw gedijt hier helaas erg goed. Deze plant vermeerdert zich snel doordat het zaad zo kiemkrachtig is. De bestrijding ervan begint in het voorjaar: alle plantjes die boven de grond komen, worden uitgestoken. De planten die deze slag overleven, worden voor de bloei aangepakt: de bloem wordt afgeslagen zodat het zaad zich niet kan verspreiden.”

Bescherming

De bosgrond in Austerlitz is erg verzuurd wat negatieve effecten heeft op de ecologische kwaliteit van het bos. Veel voedingsstoffen die nodig zijn voor de groei van planten, struiken en bomen, maar ook cruciaal voor veel diersoorten, zijn te weinig beschikbaar door die verzuring. Om dit te verminderen wordt een mix van voedingsstoffen, waaronder kalk, vermengd met de grond bij de aanplant van bomen en struiken. Studenten van Universiteit Utrecht helpen bij het uitvoeren van deze werkzaamheden en het monitoren van de effecten. Om de nieuwe aanplant te behoeden voor vraat, worden er ree-werende rasters geplaatst. Een deel van deze rasters zijn gemaakt van houten latten die in het bos mogen vergaan.

Mix van boomsoorten

Voor een klimaatslim bos is een mix van boomsoorten van belang. Het maakt bossen niet alleen aantrekkelijker, maar ook beter bestand tegen ziektes, plagen, stormen en andere gevolgen van klimaatveranderingen. Hoe meer verschillende boomsoorten, hoe groter de kans dat een aantal het volhoudt bij veranderende weersomstandigheden. Op de demonstratie-locatie komen soorten als winter- en zomereik, tamme kastanje en zoete kers. Ook worden andere boomsoorten ingebracht zoals Turkse spar en Libanonceder.

Project Klimaatslim Bosbeheer

Staatsbosbeheer en Bosgroep Midden-Nederland werken op de Utrechtse Heuvelrug samen om multifunctionele bossen op zandgronden weerbaarder te maken tegen de gevolgen van klimaatverandering en verzuring. Het meerjarig project Klimaatslim Bosbeheer richt zich op het klimaatbestendig inrichten van een demo-locatie in boswachterij Austerlitz en een drietal praktijklocaties van particuliere grondeigenaren met bestaand bos. Op deze locaties gaan we aan de slag met het verder ontwikkelen en verfijnen van klimaatslim bosbeheer. Naast een set van innovatieve maatregelen zijn monitoren en kennisoverdracht belangrijke pijlers. Het project loopt tot 2029 en is mogelijk gemaakt dankzij een SKNL subsidie van provincie Utrecht en een ruimhartige donatie van Stichting MTB-Heuvelrug