Natuurgebied
Natuurgebied Kromme Rijn is niet groot, maar wel heel afwisselend. Van het speelbos Nieuw Wulven bij Houten, tot de ruige forten en verdedigingswerken van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. En daartussen vind je nog bijzondere plekjes als het essenhakhoutbos in Overlangbroek.
In buurtschap Overlangbroek, tegenover de markante Hyacinthuskerk, ligt een bijzonder natuurgebied. In de 13e eeuw begon men hier met het aanplanten van essenhakhout. De huidige percelen zijn aangeplant in de 18e eeuw. Essenhout is sterk en elastisch en werd vroeger onder andere gebruikt voor het maken van wagenwielen en stelen voor gereedschap. De takken worden volgens een speciale cyclus geoogst. Liefst 85% van al het essenhakhout in de wereld hier in Overlangbroek.
Natuurgebied Nieuw Wulven ligt tussen Houten en fort Vechten. Een oude rivierarm van de Kromme Rijn is in Nieuwe Wulven in ere hersteld, zodat je een goed beeld krijgt van de loop van deze rivier in vorige eeuwen. Het gebied was jarenlang een waterwingebied, afgesloten voor publiek. Inmiddels heeft Nieuw Wulven een nieuwe functie gekregen: recreatiegebied voor nabijgelegen steden als Utrecht en Houten. In het speelbos kunnen kinderen schommelen, graven, over waterpartijen klimmen, in bomen klimmen en zich verstoppen.
Staatsbosbeheer beheert in dit gebied een aantal forten en werken die deel uitmaken van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, die 150 jaar geleden (tussen 1815 en 1885) werd aangelegd om het westen van Nederland militair te beschermen.
Fort bij 't Hemeltje
Fort ‘t Hemeltje stamt uit 1877-1881 en is het laatst gebouwde fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het verdedigde een strook grond die niet onder water te zetten was, en de spoorlijn ’s-Hertogenbosch-Utrecht. Het fort was voorzien van een bastionet-caponnière in de gracht, met kazematten en lage flanken. In 1914-1919 werden op de ringkade luisterposten gebouwd; 2 van deze posten zijn nog zichtbaar.
Tegenwoordig biedt Fort 't Hemeltje onderdak aan (broed)vogels en vleermuizen. En een deel van Fort 't Hemeltje doet dienst als kantoor voor organisaties die actief zijn op het gebied van duurzaamheid. Rond het fort loopt een wandelroute en er is een spannende spionnenroute met leuke opdrachten voor kinderen. Adres: Fortweg 11, 3992 LX Houten.
Fort bij Rijnauwen
Fort bij Rijnauwen is het grootste vestingwerk van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het totale gebied is circa 31 hectare groot. Het fort is gebouwd tussen 1868 en 1875 en bestaat uit bomvrije kazernes, kruithuizen, manschappenverblijven, kazematten, flankbatterijen, groepsschuilkelders en een groot terreplein (oefen- en paradeplaats). Door zijn bouwstijl en gaafheid is het fort historisch gezien uniek. Vanwege zijn militaire functie was het Fort bij Rijnauwen tot 1977 hermetisch afgesloten. Hierdoor kreeg de natuur volop de kans zich te ontwikkelen. Het is is alleen toegankelijk tijdens rondleidingen en evenementen. Adres: Vossegatsedijk 3-5, Bunnik. Meer informatie over Fort bij Rijnauwen
Samen met Fort bij Rijnauwen moest Fort bij Vechten het één van de zwakste punten in de linie verdedigen, een brede strook grond aan weerszijden van de Kromme Rijn die niet onder water kon worden gezet. Daarnaast kon vanaf dit punt de strategische spoorlijn Utrecht-Arnhem onder vuur worden genomen. Op Fort Vechten vind je nu het Waterliniemuseum: een interactieve ontdekkingstocht door de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Een tentoonstelling vertelt over de Romeinse geschiedenis van het fort. Je kunt er terecht voor rondleidingen, festivals, bedrijfsuitjes en het is ook een trouwlocatie. Adres: Marsdijk 2, Bunnik. Kijk voor meer info op FortbijVechten.nl
Werk aan de Groeneweg
Werk aan de Groeneweg oogt niet als fort. Het werk bestaat uit kleine betonnen kazematten die fungeerden als posten voor één schutter. De wat grotere piramidevormige bunkers zijn groepsschuilplaatsen. De hoogstamfruitbomen zorgen voor een bijzonder decor. Als je door de historische loopgraven loopt, ga je terug in de tijd. Het verdedigingswerk heeft nog helemaal haar oorspronkelijke vorm. Een deel van de vijftig betonnen groepsschuilplaatsen kan je van binnen bekijken. Hoe verdedigen planten zich eigenlijk, hoeveel soldaten kunnen er in een fort schuilen? Loop door de loopgraven en ontdek het zelf. Werk aan de Groeneweg is vrij toegankelijk, ook voor mensen met een fysieke beperking. Honden zijn niet toegestaan. Adres: Groeneweg, Schalkwijk.
Werk aan de Korte Uitweg
Tussen 1871 en 1877 werd Werk aan de Korte Uitweg aangelegd ter versterking van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en als onderdeel van de Stelling van Honswijk. Het fort bestaat uit een fortgracht, aardwal en een binnenterrein met een bomvrije kazerne. Het is door Staatsbosbeheer in erfpacht gegeven aan de stichting Werk aan de Korte Uitweg, die zorgt voor herstel en behoud van het fort en openstelling voor het publiek. Zo is er horeca met een gezellig terras, kun je er kamperen en kajakken over de fortengracht. Adres: Lange Uitweg 42, Tull en 't Waal. Meer informatie: Fortwku.nl
Werk aan de Waalse Wetering
Werk aan de Waalse Wetering is tussen 1875 en 1878 gebouwd bij het dorp Tull en 't Waal. Dit fort had maar één doel: de oprukkende vijand via de Vuylkoopstroomrug tegenhouden. Het fort bestaat uit een hoge aarden wal, een kazerne en een remise voor het geschut. Het fort is een ideale overwinterplaats voor vleermuizen, die dankbaar gebruik van maken van deze ruimtes. De fortwachterswoning is gebouwd in 1876 en staat op enige afstand bij de Waalseweg. Werk aan de Waalse Wetering is vrij toegankelijk. Je hebt er prachtig uitzicht over het linielandschap. Je kunt in de omgeving van het fort ook heel goed terecht voor een picknick. Adres: Waalseweg 22, Tull en 't Waal. Meer informatie: werkwaalsewetering.com.