Slotdebat Staatsbosbeheer: gezonde natuur is basis van alle oplossingen

Prachtig Nederland

“We focussen teveel op een toekomst die we niet willen. We moeten de krachten bundelen om de wereld voor ons te zien die we wel willen. En dat verhaal moeten we vertellen.” Het woord is eerst aan de schrijver van Only Planet, klimaatgids voor de 21ste eeuw, en initiatiefnemer van de visie Nederland 2120, Tim van Hattum van de Wageningen University & research. “Ook als we naar ons land kijken, is een nieuw verhaal voor Nederland nodig. Door te werken met nature based solutions kunnen we ons land toekomstbestendig maken. Als we beseffen dat we onderdeel zijn van de natuur en de natuur onze bondgenoot maken, kunnen we voor een mooie toekomst zorgen. Ik zie een prachtig Nederland voor me. Een Nederland met twee keer zoveel bos, met een florerende duurzame landbouw, met prettig leefbare groene steden en landschappen die als een spons werken. Als iemand dit kan, dan zijn wij dat. Wij kunnen laten zien hoe je in een laag gelegen delta veilig en prettig kunt wonen. Wij hebben het geld, de middelen en de kennis.”

Inzetten voor maatschappij

Sylvo Thijsen, directeur van Staatsbosbeheer, kan zich daar in vinden: “Wij hebben ons de afgelopen 125 jaar ingezet voor de maatschappij, voor het groene raamwerk gezorgd. Veel van wat je om je heen ziet, in heel Nederland, heeft de hand van Staatsbosbeheer. En we blijven ons inzetten voor de maatschappij. Of het nu gaat om de klimaatcrisis, de energietransitie, groener wonen, het stoppen van de achteruitgang van de biodiversiteit of het watertekort of juist wateroverschot; wij zijn bij al die maatschappelijke opgaven betrokken. Juist omdat een gezonde natuur de basis is om al deze problemen structureel aan te pakken. Het is een voorwaarde voor een goede kwaliteit van onze leefomgeving, voor de houdbaarheid van ons land.”

Pak je rol

De vier eerdere herfstdebatten gingen over het gebruik van biogrondstoffen in de chemie, meer groen in steden, het versnellen van de aanleg van nieuw bos en bosbeheer in een veranderend klimaat. Op dit vijfde herfstdebat kregen Donné Slangen, directeur-generaal Natuur & Visserij bij het ministerie van LVVN, Harwil de Jonge, directeur vastgoed bouwbedrijf Heijmans, Tim van Hattum en Sylvo Thijsen de gelegenheid om te reageren.
Is het wel aan Staatsbosbeheer om zich te bezig te houden met duurzame bouw en chemie? Donné Slangen: Jazeker, vanzelfsprekend moet Staatsbosbeheer zich daar ook voor inzetten. Als maatschappelijke organisatie dient het zijn rol te pakken. En dat is niet alleen het beschermen van de natuur, maar ook het vastleggen van CO2 en het duurzaam verwerken daarvan. Datzelfde geldt als het gaat om het vergroenen van steden. Ook LVVN erkent dat groene verbindingen vanaf de voortuin tot in natuurgebieden enorm belangrijk zijn voor de leefbaarheid van steden. Wij werken daar aan in agenda Natuurinclusief, in de Omgevingswet en hoe we in Nederland omgaan met de Europese Natuurherstelverordening.”

Niet achter regelgeving verschuilen

Harwil de Jonge vindt dat nationale en Europese regelgeving zeker helpt. “Maar laten we daar niet op wachten, ons daar niet achter verschuilen. Pak de handschoen op en doe wat nu wel kan.” Bouwbedrijf Heijmans werkt samen met Staatsbosbeheer op het gebied van duurzaam bouwen en is de nieuwe partner van de Stichting Nationale Boomfeestdag. Hij roept Staatsbosbeheer op meer samenwerking met bedrijven op te zoeken. “Toon lef. De markt is groot. Zorg voor meer samenwerkingen zoals die met ons. We moeten slimmer met onze vierkante meters omgaan en dat kan alleen als we dat samen doen. En zoek naar andere financieringsmogelijkheden, zoals carbon credits. Opgeslagen CO2 is financieel interessant.”

Hek om de natuur werkt niet

Ook Sylvo Thijsen ziet mogelijkheden in carbon credits. “Een probleem waar we mee te maken hebben is dat een hectare landbouwgrond zo’n 100.000 euro waard is en een hectare natuur ongeveer 15.000 euro. Dat gat maakt het lastig van landbouwgrond natuur te maken. Bijvoorbeeld carbon credits kunnen helpen dat gat te dichten. Ook de landbouw kan daar wat mee. Door bijvoorbeeld gewassen te telen waarvan de vezels goed in de bouw te gebruiken zijn. We moeten breed kijken. Een groen-blauwe dooradering van Nederland is belangrijk: voor een robuuste natuur, voor de biodiversiteit, voor waterveiligheid, voor onze kwaliteit van leven. Een hek om de natuur zetten werkt niet. Het gaat om de verbindingen, tussen alles.”

Hoezo ruimteprobleem?

Tim van Hattum benoemt de ruimteclash. “Bij alle besproken onderwerpen is een gebrek aan ruimte het grootste obstakel. Tegelijkertijd wordt 65% van ons land gebruikt voor de productie van voedsel voor mensen en dieren. Hoezo een ruimteprobleem? Als we allemaal zouden overstappen naar het planetary health diet – dat is niet een vegetarisch dieet maar wel een met veel meer plantaardig voedsel – zou Europa met de helft van het huidige landbouwoppervlak toe kunnen om ons allemaal te voeden. En als het over financiën gaat, mis ik de koppeling met de gezondheidszorg. Want in de zorguitgaven valt veel te besparen als Nederland groener is. Wanneer we kunnen laten zien, hoeveel dat oplevert hebben we een beter verhaal. En dat betere verhaal is hard nodig. Als we de marketeers van Nike zouden inschakelen om het klimaat- en biodiversiteit-probleem aan te kaarten, stond de natuur er een stuk beter voor.”

Natuurbeschermers van de toekomst

Tussen de gesprekken door deelden vier bevlogen boswachters hun persoonlijke ervaringen. Zo drukte één van hen, Samuelle van Deutekom, de aanwezigen op het hart om vooral de kinderen niet te vergeten als we het over de toekomst hebben. “Wij moeten kinderen meer stimuleren de natuur te beleven. Niet per se het leren en onthouden van allerlei soorten planten en dieren. Maar het maken van herinneringen. Want de kinderen die nu goede ervaringen opdoen in de natuur, schatten de waarde ervan hun hele leven hoog in. Het zijn de natuurbeschermers van de toekomst.”